Viêm gan bí ẩn là gì?
Viêm gan bí ẩn là tình trạng gan bị viêm nhiễm chưa xác định rõ nguyên nhân ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên. Viêm gan gây ra do nhiều nguyên nhân, thường liên quan đến nhiễm virus. Phổ biến nhất là 5 loại virus viêm gan gồm virus A, B, C, D và E. Các virus khác như adenovirus, CMV, EBV… có thể gây viêm gan, nhưng trường hợp này rất hiếm.
Điều bất thường là trong số hàng trăm ca viêm gan bí ẩn đang được ghi nhận, không có bệnh nhân nào được tìm thấy mắc một trong 5 loại virus viêm gan phổ biến. Hiện các nhà khoa học đang nghi vấn Adenovirus chính là thủ phạm gây ra hàng loạt ca mắc viêm gan bí ẩn trên toàn cầu.
Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến ngày 3/5/2022, thế giới đã ghi nhận khoảng 230 trường hợp trẻ bị viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân tại 20 quốc gia thuộc khu vực châu Âu, Đông Nam Á, Tây Thái Bình Dương, trong đó đã có 4 trường hợp tử vong và 17 trường hợp bệnh nghiêm trọng phải ghép gan.
Đối tượng phổ biến mắc bệnh viêm gan bí ẩn
Dựa trên các điều tra dịch tễ, đối tượng phổ biến mắc bệnh viêm gan bí lạ hiện nay là trẻ em trong độ tuổi từ 1 tháng đến 16 tuổi không có bệnh kèm theo, hầu hết là dưới 10 tuổi và nhiều nhất là nhóm trẻ dưới 5 tuổi. Đa số trẻ em mắc bệnh này trước đó đều khỏe mạnh. Một số trường hợp đã từng mắc Covid-19 hoặc nhiễm adenovirus trước đó.
Adenovirus là loại virus rất phổ biến ở người, đặc biệt là trẻ em. Gần như mọi đứa trẻ đều bị nhiễm adenovirus ít nhất 1 lần trước 10 tuổi. Trong đó, adenovirus type 41 chủ yếu lây lan qua đường tiêu hóa, là nguyên nhân phổ biến của bệnh viêm dạ dày – ruột cấp tính ở trẻ em, điển hình là tiêu chảy, nôn ói và sốt, thường kèm theo các triệu chứng hô hấp. Virus adeno được coi là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây tiêu chảy trong các nghiên cứu về trẻ em nhập viện tại các nước phát triển, sau Rotavirus. Do vậy, khi có triệu chứng bất thường, phụ huynh cần đặc biệt lưu ý và đưa trẻ đi thăm khám sớm.
Nguyên nhân gây bệnh viêm gan lạ
Hiện nay, các chuyên gia vẫn chưa thể trả lời nguồn cơn của bệnh viêm gan. Tuy nhiên, giả thuyết hàng đầu là adenovirus (loại virus chứa DNA chuỗi kép, đường kính của virus từ 70-80nm, không có vỏ bọc bên ngoài). Đặc biệt, đây là họ virus phổ biến thường gây cảm lạnh thông thường với các triệu chứng giống như cúm, hoặc gây bệnh đường tiêu hóa như viêm dạ dày ruột cấp tính. Phần lớn trẻ mắc bệnh viêm gan bí ẩn đều có kết quả xét nghiệm nhiễm virus này.
Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ viêm gan đều xét nghiệm dương tính adenovirus. Virus có thể gây viêm gan, song nó không phải nguyên nhân phổ biến nhất. “Việc adenovirus gây viêm gan không mới. Trước đây đã từng có những trường hợp nhiễm virus này ở trẻ suy giảm miễn dịch. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ mắc cao hơn, gặp cả ở những trẻ khỏe mạnh”, các chuyên gia y tế hàng đầu cho hay.
Cơ quan an toàn y tế Anh (UKHSA) cho biết đây, bệnh viêm gan cấp tính bí ẩn có thể là chủng adenovirus đột biến mới, hoặc bệnh nhân nhiễm adenovirus kết hợp với một số yếu tố nguy cơ khác, chẳng hạn đồng nhiễm loại virus khác, sau đó tiến triển thành viêm gan.
Triệu chứng của bệnh viêm gan bí ẩn
Hiện có 3 trẻ ở Indonesia đã tử vong do viêm gan lạ, nên nguy cơ lây nhiễm sang Việt Nam hoàn toàn có thể xảy ra. Do đó, việc phát hiện sớm các triệu chứng của bệnh viêm gan bí ẩn rất quan trọng và cần thiết, dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo mà Ba Mẹ cần phải theo dõi.
Đầu tiên, trong nhiều trường hợp, trẻ nhiễm adenovirus sẽ có các triệu chứng tiêu hóa, bao gồm nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, sốt, nước tiểu sẫm màu hay phân nhạt màu. Triệu chứng đặc trưng nhất cần cảnh giác là vàng da hay vàng mắt. Các xét nghiệm cận lâm sàng cho thấy trẻ cũng có nồng độ men gan cao bất thường, dấu hiệu của tình trạng viêm hoặc tổn thương gan.
“Hiện nay, nguy cơ trẻ phát triển viêm gan vẫn cực kỳ thấp. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cảnh giác với các biểu hiện điển hình, dễ nhận thấy nhất là vàng bên trong lòng trắng của mắt. Hãy liên hệ ngay với bác sĩ nếu cảm thấy lo lắng”, Tiến sĩ Meera Chand, Giám đốc lâm sàng về các bệnh nhiễm trùng mới nổi tại UKHSA, cho biết.
Do adenovirus vừa lây theo đường hô hấp, đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp nên việc tuân thủ các biện pháp vệ sinh thông thường lây nhiễm theo đường hô hấp như đeo khẩu trang, không tụ tập, giữ khoảng cách là quan trọng.
Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm gan bí ẩn
Nếu adenovirus là nguyên nhân chính của những ca viêm gan cấp, vấn đề cấp thiết đặt ra cần có các biện pháp kịp thời để chống lại nó và giảm thiểu mọi nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Adenovirus lây lan trong không khí và qua tiếp xúc. Biện pháp phòng ngừa chính là rửa tay đối với trẻ em và người lớn, cùng với vệ sinh hô hấp tốt, chẳng hạn như ho vào khuỷu tay. Những việc này có thể giúp ngăn ngừa adenovirus và các bệnh nhiễm trùng khác có thể gây viêm gan.
Không chỉ riêng viêm gan bí ẩn, bệnh viêm gan do các loại virus khác gây ra cũng đặc biệt nguy hiểm. Phụ huynh cần ghi nhớ lịch tiêm chủng vắc xin viêm gan A, AB cho trẻ sơ sinh, trẻ dưới 1 tuổi và các đối tượng có nguy cơ cao, đảm bảo an toàn và đạt tỉ lệ bao phủ theo các khuyến cáo đã đề ra do các nguyên nhân sau:
- Tỷ lệ người Việt nhiễm virus viêm gan B và C cao nhất khu vực, là nguyên nhân chính dẫn đến xơ gan, ung thư gan.
- Viêm gan virus đứng thứ ba trong số nguyên nhân gây tử vong ở nước ta, trong đó nhiều nhất là viêm gan B.
- Virus viêm gan B dễ lây hơn virus HIV gấp 100 lần;
- Chi phí điều trị viêm gan rất cao nhưng chưa được bảo hiểm chi trả;
- Người nhiễm viêm gan B phải theo dõi và điều trị suốt đời;
- Theo Cục Y tế Dự phòng, ước tính nước ta có 10 triệu người nhiễm virus viêm gan B và gần một triệu người nhiễm virus viêm gan C, cứ 100 người thì có đến 20 người nhiễm virus viêm gan B. Viêm gan virus là bệnh truyền nhiễm phổ biến, thường không có triệu chứng hoặc biểu hiện không rõ ràng.
Phòng ngừa viêm gan A, B bằng vắc xin là biện pháp đơn giản, hiệu quả nhất hiện nay cho mọi lứa tuổi. Hiện Trung tâm tiêm chủng - BV Sản Nhi có đầy đủ tất cả các vắc xin phòng viêm gan A, viêm gan B, viêm gan AB cho cả trẻ em & người lớn, liên hệ ngay Hotline 02102208888 ( Giờ hành chính)/ 20106559999 để được tư vấn và đặt lịch tiêm vắc xin nhanh nhất.
Nguy cơ viêm gan bí ẩn xâm nhập vào Việt Nam là rất cao, ngay thời điểm này, trẻ em và người lớn, đặc biệt là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương cần cảnh giác, chủ động chủng ngừa đầy đủ vắc xin, phát hiện sớm các bất thường để can thiệp kịp thời, đảm bảo sức khỏe và tính mạng toàn diện.
